Sakarya için deprem ve zemin gerçeği!

0AFAD’ın Sakarya’daki afet risklerini değerlendirdiği planda, konut ve sanayi yerleşimlerinin neredeyse tamamının alüvyon zeminde olduğuna dikkat çekilerek, “Fay hattı düşünüldüğünde ürkütücü bir tablo ile karşı karşıya kalmaktayız” ifadesine yer verildi. AYRINTILAR…

Sakarya Valiliği İl Afet ve Acil Durum ( AFAD) Müdürlüğü’nün 2021 yılı eylül ayında yayınladığı İl Afet Risk Azaltma Planında (İRAP) başta deprem olmak üzere Sakarya’yı bekleyen olası afet durumlarında yaşanacak riskler yer alıyor.
Son olarak 17 Ağustos 1999 depremiyle yıkılan Sakarya’nın depreme hazırlığı, 6 Şubat 2023 Pazartesi günü Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından yeniden gündeme geldi.

Başta Adapazarı olmak üzere yerleşimlerin alüvyon zemin üzerinde bulunmasının 1999 depremindeki yıkımın en büyük sebeplerinden olduğu yıllardır konuşuluyor.
AFAD’ın hazırladığı İRAP’da da Sakarya genelindeki alüvyon zemin gerçeğine dikkat çekilerek olası bir deprem durumunda hâkim titreşim periyodunu büyüterek depremin yıkıcı etkisini arttırdığı vurgulandı.
AFAD’ın raporunda, Kuzey Anadolu Fay Zonunun Sakarya’nın ortasından geçtiği de ifade edilerek, “ürkütücü bir tablo ile karşı karşıya kalmaktayız” denildi.

AFAD’ın planına göre Sakarya’daki alüvyon zemin gerçeği şu şekilde:

SAKARYA GENELİNDEKİ YERLEŞİMLER AFET RİSKİ ALTINDA

Sakarya ilinde meskun alanlar (konut ve sanayi) toplam alanın yaklaşık %3.5’ lik bir kısmını kaplamaktadır. İlde bulunan kentsel ve kırsal yerleşmelerin tamamına yakını ovaların oluşturduğu geniş düzlükler üzerinde bulunmaktadır. Alüvyonların birikmesiyle oluşan bu geniş düzlükler tarımsa üretim için verimli ve ulaşılabilirliğin kolay olması gibi potansiyeller nedeniyle yerleşmelerin oluştuğu ve geliştiği alanlar olmuşlardır. Ancak aktif tektonik alanlardan birinde yer alan sahada yerleşmelerin dirençsiz ve sıvılaşma olan zeminlerde (ova ve alüvyal zeminler) gelişim göstermesi hem afet riskini artırmakta hem de verimli tarım alanlarının yok olmasına neden olmaktadır.

“ÜRKÜTÜCÜ BİR TABLO İLE KARŞI KARŞIYA KALMAKTAYIZ”

Sakarya ilinde, ilçe merkezlerinin tamamına yakını, akarsuların taşıdığı alüvyonların birikmesiyle oluşan geniş düzlükler üzerinde yer almaktadır. Gevşek, sıkışmamış, dirençsiz ve sıvılaşma olan alüvyon zeminler (ovalar, deltalar) tarımsal üretim için çok verimli olması, ulaşılabilirliği ve yerleşmelerin gelişimi için alan imkânı sunmaları nedeniyle yerleşmelerin oluştuğu ve geliştiği alanlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak alüvyonlarla kaplı bu düzlüklerin, zemin hâkim titreşim periyodunu büyüterek depremin yıkıcı etkisini arttırdığı ve Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF), dünyanın en hızlı hareket eden ve en aktif sağ-yanal atımlı faylarından birinin Sakarya ilinin ortasında geçtiği gerçeğini düşündüğümüzde, ürkütücü bir tablo ile karşı karşıya kalmaktayız.”

FERİZLİ’NİN MERKEZİ 1. DERECEDE YERLEŞİLEBİLİR ALANDA

Kent merkezlerindeki meskûn alanların jeolojik yapısı incelendiğinde, Ferizli ilçesi sağlam zeminde yer alan meskûn alan oranı açısından ilk sırada gelmektedir.
Merkezinde meskûn alanın %87’si 1. derece yerleşilebilir alanda kalmakta iken %13’ü 4. derece yerleşilebilir (Alüvyon zemin ve alüvyon yelpazesi eğim >%20) alanda kalmaktadır.

KOCAALİ VE KAYNARCA’NIN KENT MERKEZLERİNİN YARISI GÜVENDE SAYILIR

İkinci sırada meskûn alanın % 63’ü 1. Derece yerleşilebilir alanda kalan Kocaali kent merkezi ve üçüncü sırada ise %47 ile Kaynarca kent merkezi gelmekle birlikte geri kalan %53’lük kısmı 4. derece yerleşime uygun alanda kalmaktadır.

KARAPÜRÇEK 3. DERECE YERLEŞİLEBİLİR ALANDA

Karapürçek ilçesi kent merkezi meskûn alanının %93’ü 3. Derece yerleşilebilir (Alüvyon yelpazesi eğim <%20) alanda kalmaktadır.

ADAPAZARI VE DİĞER 11 İLÇE NEREDEYSE TAMAMEN ALÜVYON ZEMİNDE!

Geri kalan 12 ilçe merkezinin tamamına yakının 4. Derece yerleşilebilir (alüvyon zemin) alanda kaldığı tespit edilmiştir. Söğütlü %90, Taraklı %85, Akyazı %83, Erenler %82, Hendek %79 ve Adapazarı %73 oranında diğer 6 ilçenin ise meskûn alanın %60’ından fazlası 4. Derece yerleşilebilir alanda kalmaktadır.