Fay Hattımızın Korkutan Gerçekleri…

Geyve İlçesinden Geçen Fay Hattı İle İlgili Çalışmalar Yapılıyor…

Geyve İlçesinde, Kuzey Anadolu Fay Sistemi Güney Kolunun Geyve – Gemlik arasındaki kesimin durumu ile ilgili değerlendirme çalışmaları yapılmakta.

Jeoloji Mühendisi olan ve halen Kocaeli Ü. FenBilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği programında öğretim üyeliği görevini sürdüren Bülent Doğan, Sarıgazi Köyü ile Bayat – Ciciler arasındaki bölgede zemin değerlendirme çalışmalarını sürdürmekte, bölge insanına neyi, ne zaman ve nasıl yapması gerektiği konusunda yardımcı olmakta. İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü mezunu olan Doğan, ‘Kuzey Anadolu Fay Sistemi Güney Kolunun Geyve – Gemlik Arasındaki Kesiminin Morfotektonik, Tektonostratigrafik ve Paleosismolojik Evrimi’ konulu Doktora Tezini yayınladı.

Doğan bu konuda kendisine yöneltilen soruları şöyle yanıtladı:

S.. Kuzey Anadolu Fay Sistemi güney kolunun Geyve – Gemlik arası kesimi neden dikkatinizi çekti?

C.. KAF Sisteminin güney kolu, Koru Boğazı – Sarıgazi Köyü ve Bayat Cicilere uzanır. Bu bölgede nasıl bir deformasyonun oluştuğu ve bu fayın geometrisi bilinmiyor. Literatürde de bu kesim kapalı. Bilinmeyen bir fayın tanıtılması amaçlı çalıştım.

S.. Bu yörede kendine özgü minik faylarmı var, yoksa bütün bir faymı var?

C..Bu kol Dokurcun – Gemlik arasında. Buralar kılcal damar gibidir. Sarıgazi, Mekece, Dırazali fayı orijindirler. Faylar bulunduğu yerlerin adıyla adlandırılırlar. Bunlar kırılma özelliği olan faylardır. 2 – 3 km lik faylardır. Aralarında sıçramalar olur ve izlenirler.

S..Deprem oldu faylar boşaldı, 30 – 40 yıl deprem olmaz deyerek süreler veriliyor, doğrumu ? Bu fay hattı enson ne zaman deprem üretti?

C.. 30 – 40 yılda bir olur gibi süreler vermek karışık ifadelerdir. Kırılma tekrarlama aralığını bulmak için; hendek açarak en son kırılma tarihleri belirlenir ve o şekilde tarihler verilir. Biz 1065 yılındaki depremde bu fayın kırıldığını tahmin ediyoruz. Kırılma evresi aralığını bilmiyoruz. Bu bölge risk arzeden bir bölgedir.

S..Yaşadığımız hatta riskli yerler nereleridir?

C..Fay hattı; Sarıgazi Köyünden, Bozören Köyü- Safibey Köyü güneyinden, Kozan Köyü-Bayat Köyü güneyinden Ciciler Köyü merkezinden geçerek Mekeceye atlıyor. 1600m lik bir atlama yapıyor. Ahiler, Çerkeşli, Dırazali, İznik fayları anafay özelliği taşıyan faylardır.  Bir tarih belirleme şansımız yok, 30 – 40 yıl gibi rakamlar depremin olduğu fay üzerindeki dapremin tekrarlama tarihi değil, enerjiyi – deformasyonu aktarma süresidir. Bu konular karışık bilimsel problemlerdir. Bilimsel veriler bilinmeden tarih verilemez, bilgi kirliliği oluşur. Bu vatandaşın suçu değil, bilgi verenlerin karmaşasıdır. 1065 yılında olan deprem kesin saptandı ve 6.5 – 7 büyüklüğünde olduğunu tahmin ediyoruz. Bu bölge halkı yaşanılanlardan ders almalıdır. Bu bölgeden 1999 depremini oluşturan fay gibi bir fay geçiyor. Bu kol çok aktif ve deprem üretiyor. Yerleşim planları, her an deprem olacakmış gibi düşünülerek yapılmalıdır. Yani hazırlıklı olunmalıdır. Koru Boğazı – Ciciler Köyü aarasındaki köyler, depreme hazırlıklı bir şekilde inşaatlarını yapmalıdır. İnşaatlar denetlenmelidir. Bilirkişi firmaları, yapı denetim firmaları tarafından denetlenmelidir. Temel açma çalışmasından, çatı örülene kadar sistematik bir şekilde denetlenmelidir.

S..Zemin etüdü yeterlimidir?

C.. Parsel bazında çok önemli bir konu. Bu yörede dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. Jeoloji ve inşaat mühendisleri ortak çalışmalıdır. Bu bölgede  her parsel kendi içinde zemin etüdüne tabi tutulacak ve köşelerden 25 m sondaj yapılarak zemin türü çıkartılmalıdır.

S..Yöreden geçen karayolu ve tren yolları yapılırken acaba fay hattı dikkate alındımı sizce?

C.Bize sorulmadı. Bu fayın nasıl bir deformasyona uğradığı konusunda bir çalışma yapıldığını biliyorum.

S..Mekecede yapımı süren tüneller fay hattına dik durumda risk varmı sizce?

C.. Fay hattı doğu-batı doğrultusunda, tüneller dik kesiyor. Önlemlerin daha itinayla alınmış olması gerekir. Toplu taşıma yapılan bu alanlarda dikkatli olunmalıdır.

S..Bu yöre insanı nelere dikkat etmeli, ev tipleri nasıl olmalıdır?

C.. Bu bölge çok yüksek yapılan bulunduğu bir bölge değil. Bu noktada dikkatli olunmalı. Deprem olacak deyerek kendinizi şartlandırmayın. Kulağımıza küpe olmalı ve hangi önlemleri almalıyız konusunda bilgilenmeliyiz. Ucuza mal edeyim deyerek düşünülmemeli, fedakarlıkta bulunulmalıdır. 2 kat ve çekme kat bu yöre için en makul tiptir. Bina derin temel üzerine yapılmalıdır. Bina sağlam olmalıdır, içindekileri kurtarmalıdır.

S.Son olarak ne söylemek istersiniz?

C..Kendimi bu bölgenin bir insanı olarak değerlendiriyorum. Çok destek gördüm. Özellikle ilçe Tarım Müdürlüğünden çok destek gördüm. Bilgilerim bazında yardımcı olmak için hep yanınızdayım. Herkese çok teşekkür ederim.

Namık CİHAN-Geyvemedya.com