Bakın Sakarya Nehri Eskiden Nereden Akıyormuş…

Bakın Sakarya Nehri Eskiden Nereden Akıyormuş…

Sakarya Nehri ile ilgili iddialar sürüyor..

 

sakarya nehri akış yönü çalışmalarıTarih boyunca birçok kez yatak değiştiren Sakarya Nehri’nin günümüzde de yatak değiştirme ihtimali devam ediyor. Sakarya’nın tarih boyunca birçok kez yatağını değiştirmesinden yola çıkan Sakarya Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) Coğrafya alanı öğrencilerinden Aleyna Akdemir ve Zeynep Kıral nehrin izlerini araştırdı. Ulaşılan en çarpıcı bilgiler arasında Sakarya Nehri’nin yakın bir jeolojik geçmişte Karadeniz’e değil İzmit Körfezi’ne akmış olabileceği geliyor.

 



Konu ile ilgilenen Alman bilim adamı Risch Sakarya Nehri ve Sapanca Gölü konusunda ilginç bir teze sahip. Buna göre Sapanca Gölü,sakarya-nehri-yerinde-durmamis--182859
İzmit Körfezi’ne bağlıydı. Sakarya buraya dökülüyordu. Sonra göl Marmara’dan koptu ve tatlılaştı. Bu esnada da Sakarya Nehri eski bir vadiyi kullanarak Karadeniz’e doğru yeni bir yol buldu.

Ova içerisinde birçok eski nehir yatağı izi bulunuyor. Ozanlar’dan kuzeybatıya doğru (Yazlık), doğudan Beşköprü vadisine doğru, Erenler’de Domuztepe civarından bugünkü şehir merkezine doğru, Güneşler-Gazeller civarında ve Kadıköy-Sarıcalar köyü yakınlarında eski yatak izleri bulunuyor.

 

 

 

 

sakarya-nehri-yerinde-durmamis--182727Geyve Boğazı’ndan, taşıdığı bol miktarda alüvyonla birlikte Adapazarı Ovası’na çıkan Sakarya Nehri ova üzerinde eğimin düşmesi ve alüvyonların suyu ağırlaştırması nedeniyle menderesler yaparak akıyor. Ova üzerinde nehir, neredeyse yüzeyle eşit seviyede akıyor. Bu durum, Sakarya Havzası’nda ani gelişecek bir ekstrem yağışla birlikte suların yataktan kolayca taşabileceği anlamına geliyor.

 

 

 

Sakarya Nehri’nin Geyve Boğazı çıkışında Kumbaşı mevkiinden Karadeniz’e dökülene kadar geçen kısmında eğim neredeyse sıfıra yakın durumda bulunuyor. Yapılan hesaplama bu kısımdaki eğim değerinin binde 0.22 olduğunu gösteriyor. Çoğu Adapazarı Ovası’na denk gelen az eğimli bu alanda nehir çok fazla kıvrım yapıyor. Öyle ki Kumbaşı ile nehrin denize döküldüğü yer arasındaki kuş uçuşu mesafe ile gerçek mesafe büyük farklılık gösteriyor. Nehrin bu kısımdaki kuş uçuşu mesafeye göre kıvrılma oranı % 102.7 gibi rekor düzeye çıkıyor. Bütün bunlar ise nehirdeki taşkın potansiyelini arttırıyor.

 

 

 

 

Nehirlerin arazideki davranışlarını bir model üzerinde deneysel çalışmalarla da ortaya koyan Sakarya BİLSEM’li öğrenciler özellikleaw000910_01_jpg-182652
düz zemin üzerinde akan nehirlerde görülebilecek hareketleri anlamlandırmaya çalıştı. Yapılan çalışmaya göre havzada gelişen ani yağışlarla birlikte taşınan alüvyon miktarı da artıyor. Artan alüvyon miktarı yatağın bazı kısımlarında tıkanmalara sebep olurken, bu durumda Sakarya Nehri kendine yeni bir yatak arayacak. Öncelikli tercihler ise nehrin daha önce geçtiği ve bugün şehir yerleşim sınırları içinde kalan alanlardaki yataklar olacak. Bu durum geçici olabileceği gibi kalıcı da olabilecek.

 

 

 

 

Türkiye’de en çok alüvyon taşıyan akarsular arasında bulunan Sakarya Nehri’nin Adapazarı Ovası üzerinde tıpkı geçmişte olduğu gibi günümüzde de yatak değiştirme ihtimalinin bulunduğu ve bunun geçmişteki örnekleri gibi doğal bir olay olacağı ifade ediliyor.

sakarya-nehri-yerinde-durmamis--182833-crop

AW000862SAÜ’lü akademisyenler, Jüstinyen (Justinianos) Köprüsü olarak da anılan Beş Köprü’nün altından geçen nehrin hangi yönden aktığı konusundaki tartışmalara açıklık getirdi.

Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyeleri Doç. Dr. Emrah Doğan ve Yrd. Doç. Dr. Ertan Bol, Bizans İmparatorluğu dönemi eserlerinden biri olan ‘Justinianos Köprüsü’ ile ilgili çeşitli açıklamalarda bulundu.

Jeolojik, Jeomorfolojik ve Geoteknik özelliklerini ele alan bilimsel çalışmaların 1999 depreminden bu yana Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Geoteknik Çalışma Grubu tarafından yürütüldüğünü dile getiren Doç. Dr. Emrah Doğan ve Yrd. Doç. Dr. Ertan Bol, bu çalışmalarla birlikte Adapazarı’nın tüm zemin yapısının ortaya konulduğunu ve kentin adeta tomografisinin çekilerek alandaki zeminin katman katman ortaya çıkarıldığını ifade ettiler.

İşte o açıklamaların ayrıntıları…

Geçmişte, Erenler’i güneyden kuzeye kat eden Sakarya Caddesi boyunca ve devamında da Bulvarı kat eden böylelikle kuzeye yönelen ve büyük bir nehrin var olduğundan bahseden Doç. Dr. Emrah Doğan ve Yrd. Doç. Dr. Ertan Bol Jüstinyen Köprüsü hakkındaki çalışmalarının ayrıntılarını: “Sonuç olarak; Şekil 1’de 2 nolu ok ile temsil edilen batıdaki bu nehir kolunun, bölgenin tektonik olaylar ve meydana gelmiş çökmelerden dolayı devamlı alçalması sonucu, kullandığı vadiyi terk ederek sadece doğudaki kanalı kullandığı ve güncel zamanlarda daha da doğuya göç ederek bugünkü konumunu almış olma olasılığı yüksektir” ifadeleriyle açıkladı.

 

Yayınlama: 27.12.2012
Düzenleme: 01.01.2013 15:34
5.758
A+
A-
Bir Yorum Yazın

Ziyaretçi Yorumları - 0 Yorum

Henüz yorum yapılmamış.